มนุษย์ดิจิทัลกับพื้นฐานการใช้ชีวิตอย่างปลอดภัยในโลกยุคดิจิทัล

“มนุษย์ดิจิทัล” กับพื้นฐานการใช้ชีวิตอย่างปลอดภัยในโลกยุคดิจิทัล

สวัสดีครับผมเป็นมนุษย์คนหนึ่งในโลกดิจิทัล ที่อยากบอกว่าทุกวันนี้ผมใช้เวลาอยู่กับหน้าจอวันละ 7-8 ชั่วโมง ตั้งแต่จอโทรทัศน์ คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์มือถือ และเครื่องมือดิจิทัลอื่นๆ อีกหลายชนิด ซึ่งรวมแล้วมากกว่าเวลานอนของผมซะอีก ดังนั้นโลกดิจิทัลวันนี้จึงมีความสำคัญมากต่อมนุนย์ยุคนี้ ซึ่งโลกของเราได้ก้าวเข้าสู่ยุค 4.0 อย่างเต็มตัวแล้ว การเปลี่ยนแปลงของโลกเราทุกวันนี้เกิดขึ้นจากเทคโนโลยีดิจิทัลมากลืนกินสภาพสิ่งแวดล้อมเก่าๆ เดิมๆ ไปจนหมดสิ้น เทคโนโลยีใหม่ๆ ถูกต่อยอดจากอุปกรณ์ดิจิทัลเดิมไหลทะลักเข้าสู่การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมต่างๆ ของมนุษย์อย่างสิ้นเชิงโดยเฉพาะการใช้ชีวิตของมนุษย์ ทำให้มนุนย์ในสังคมและเทคโนโลยีไม่สามารถแยกออกจากกันได้ มนุษย์ ณ วันนี้จึงเรียกว่า “มนุษย์ดิจิทัล”  ซึ่งมนุษย์ดิจิทัลนั้นจะต้องมีพื้นฐานการใช้ชีวิตอย่างปลอดภัยในโลกยุคดิจิทัลทุกวันนี้ให้ได้นั้น จะต้องหันมาใช้ชีวิตแบบผสมผสานกลมกลืนกับเทคโนโลยีดิจิทัลอย่างชาญฉลาดเพื่อความสุขและความอยู่รอดอย่างยั่งยืนดังนี้

1. มนุษย์ดิจิทัลจะต้องมีตัวตนในโลกดิจิทัล ซึ่งหมายถึงความสามารถในการสร้างตนเองและจัดการตนเอง ซึ่งรวมถึงการจัดการบุคลิกลักษณะที่อยากจะเป็นในโลกดิจิทัล เช่น ถ้าตนเองมีอัตลักษณ์ทางดิจิทัลเป็นนักพูด นักสื่อสาร นักแสดง นักการเมือง การแสดงอัตลักษณ์ทางดิจิทัลของตนเองในโลกดิจิทัลนั้นก็ต้องแสดงให้เห็นว่าตนเองเป็นแบบนั้นจริงๆ

2. มนุษย์ดิจิทัลต้องใช้ประโยชน์ทางดิจิทัล ซึ่งหมายถึงทักษะความสามารถในการใช้อุปกรณ์เทคโนโลยีและเครื่องมือสื่อสารได้อย่างเกิดประโยชน์ รวมไปถึงการควบคุม จัดการเพื่อให้เกิดสมดุลของการใช้ประโยชน์ระหว่างโลกออนไลน์ และโลกความเป็นจริง

3. มนุษย์ดิจิทัลต้องมีความปลอดภัยทางดิจิทัล ซึ่งหมายถึงความสามารถในการจัดการความเสี่ยงทางออนไลน์ที่ไม่ควรเกิดขึ้น เช่น การทำร้ายติฉินนินทากล่าวร้ายผู้อื่น การปลุกระดมให้ลุกฮือ หรือกระจายส่งต่อเนื้อหาที่ไม่มีประโยชน์ เกิดปัญหา เช่น ความรุนแรง และการผิดศีลธรรม และการหลีกเลี่ยง หรือ จำกัดขอบเขตของความเสี่ยงเหล่านี้ให้ได้เพื่อไม่ให้เกิดความเดือนร้อนต่อตนเอง ผู้อื่น และสังคม

4. มนุษย์ดิจิทัลต้องมีความมั่นคงทางดิจิทัล หมายถึงความสามารถในการตรวจตา ตรวจจับภัยคุกคามทางดิจิทัลได้ เช่น การแฮค หรือการลักลอบเข้าถึงข้อมูล การละเมิดข้อมูล การสแกม หรือการฉ้อโกง และ พวกมัลแวร์ หรือการใช้ซอฟท์แวร์ที่แฝงตัวเข้ามาทำความเสียหาย

5. มนุษย์ดิจิทัลต้องมีความฉลาดทางอารมณ์ในโลกดิจิทัล หมายถึงความสามารถในการเห็นอกเห็นใจ เข้าใจกันและกัน สร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่นบนโลกออนไลน์

6. มนุษย์ดิจิทัลต้องมีการสื่อสารทางดิจิทัลได้ หมายถึงความสามารถในการสื่อสาร ใช้คำศัพท์ สัญญาลักษณ์ ภาษาทางดิจิทัล หรือแม้แต่การพูดคุยและร่วมแรงร่วมใจกับผู้อื่นๆที่ใช้เทคโนโลยีดิจิทัลและสื่ออื่นๆ

7. มนุษย์ดิจิทัลต้องมีความรู้เรื่องดิจิทัล หมายถึงมีความสามารถในการหาข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูล ใช้แชร์แบ่งปันและสร้างเนื้อหาข้อมูลที่ถูกต้องภายใต้ความรู้ที่มี รวมถึงความสามารถในการคิดแบบวิเคราะห์เพื่อได้ซึงความรู้มา

8. มนุษย์ดิจิทัลต้องมีสิทธิทางดิจิทัล หมายถึง ความสามารถในการเข้าใจและพิทักษ์สิทธิส่วนบุคคลและสิทธิผู้อื่นตามกฎหมายรวมถึงสิทธิในความเป็นส่วนตัว สิทธิบัตร เสรีภาพทางการแสดงออก

สุดท้ายจริงๆแล้วสิ่งที่ผมกล่าวมานี้ หลายๆอย่างเป็นสิ่งพื้นฐานที่มนุษย์ดิจิทัลทุกคนต้องมีอยู่ในตนเอง เพื่อการอยู่ร่วมกันในโลกดิจิทัลอย่างปลอดภัย มีสุขแบบยั่งยืน เพราะปัจุบันนี้อย่างที่กล่าวคือโลกมีการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีอย่างรวดเร็ว การสื่อสารแบบไม่เห็นหน้า เห็นตา ของผู้ส่งสื่อ รับสื่อ ในโลกดิจิทัล จึงอาจทำให้เกิดความไม่ระมัดระวังตัวกันเพราะลืมนึกไปว่า เมื่อสื่อสารในโลกดิจิทัลแล้ว เราไม่ได้อยู่ในโลกส่วนตัวของเราจริงๆ แต่เราอยู่ในที่สาธารณะ ดังนั้นต้องคำนึงถึงพื้นฐานการใช้ชีวิตอย่างปลอดภัยในโลกยุคดิจิทัลอย่างที่กล่าวมาให้ได้

อ.ธวัชชัย สุขสีดา (อ.ต้นรัก)
รองคณบดีคณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์