ส่งท้ายปีกับการ ‘รีเซ็ตแพลตฟอร์ม’ ครั้งยิ่งใหญ่ของโลกออนไลน์ บทความหนังสือพิมพ์ อปท.นิวส์ โดย อ.ดร.ต้นรัก ธวัชชัย สุขสีดา อาจารย์ ผู้ทรงคุณวุฒิและผู้เชี่ยวชาญด้านออนไลน์ อดีตกูรูที่ปรึกษาด้านดิจิทัล SCB BUSINESS CENTER ธนาคารไทยพาณิชย์
ส่งท้ายปีกับการ ‘รีเซ็ตแพลตฟอร์ม’ ครั้งยิ่งใหญ่ของโลกออนไลน์
สวัสดีครับในคณะที่คนทั้งโลกกำลังจับตามองสงครามในยูเครนและกาซาที่กำลังดำเนินไปอย่างดุเดือด ช่วงเวลาที่ยากลำบากนี้ การนำเสนอข่าวสารที่แม่นยำและเป็นอิสระยังคงมีความสำคัญมากกว่าที่เคย สื่อต่าง ๆ เผชิญกับความท้าทายมากขึ้นเรื่อยๆ จากข้อมูลเท็จและข้อมูลที่บิดเบือนที่เพิ่มขึ้น หลายประเทศในโลกนี้เต็มไปด้วยตัวอย่างการเลิกจ้างงาน การปิดกิจการ และการตัดงบประมาณ อันเนื่องมาจากต้นทุนที่สูงขึ้น รายได้จากโฆษณาที่ลดลง และปริมาณการเข้าชมจากโซเชียลมีเดียที่ลดลงอย่างรวดเร็วในบางส่วนของโลกใบนี้ ซึ่งความท้าทายทางเศรษฐกิจเหล่านี้ทำให้สื่อข่าวต้องเผชิญกับแรงกดดันจากนักธุรกิจที่มีอำนาจหรือรัฐบาลที่ต้องการมีอิทธิพลต่อการรายงานข่าวและควบคุมเรื่องราวต่างๆ ได้ยากยิ่งขึ้น
วิกฤตนี้ไม่ได้เกิดมาจากสาเหตุเดียวแต่เกิดขึ้นมาสักระยะหนึ่งแล้ว จะเห็นได้จากความท้าทายเฉพาะหน้าหลายประการที่เกิดจากอำนาจและกลยุทธ์ที่เปลี่ยนแปลงไปของบริษัทเทคโนโลยียักษ์ใหญ่คู่แข่งด้านโซเชียลมีเดีย อย่างเฟสบุ๊ก (Facebook) ด้านเครื่องมือค้นหาอย่างกูเกิล (Google) และแพลตฟอร์มวิดีโออย่าง (Tiktok) ปัจจุบัน บริษัทบางแห่งเหล่านี้ให้ความสำคัญกับข่าวและเนื้อหาทางการเมืองน้อยลงอย่างชัดเจน ในขณะที่บางแห่งเปลี่ยนโฟกัสจากผู้จัดพิมพ์เนื้อหาไปเป็น “ผู้สร้าง” และผลักดันรูปแบบที่สนุกสนานและน่าสนใจมากขึ้น รวมถึงวิดีโอเพื่อให้ได้รับความสนใจในแพลตฟอร์มของตนเองมากขึ้น บริษัทเอกชนเหล่านี้ไม่มีภาระผูกพันใด ๆ ต่อข่าว แต่ด้วยผู้คนจำนวนมากในปัจจุบันได้รับข้อมูลจำนวนมากผ่านแพลตฟอร์มคู่แข่งการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้จึงไม่เพียงแต่ส่งผลต่ออุตสาหกรรมข่าวเท่านั้นแต่ยังส่งผลต่อสังคมของเราด้วย
ความก้าวหน้าอย่างรวดเร็วของปัญญาประดิษฐ์ (AI) กำลังก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว รวมไปถึงการออกแบบเข้าถึงสำหรับผู้ใช้ที่สะดวกและง่ายได้ด้วยอินเทอร์เฟซการค้นหาที่ขับเคลื่อนด้วย AI และแชทบ็อต ซึ่งอาจลดปริมาณการรับส่งข้อมูลข่าวสารไปยังเว็บไซต์และแอปที่ลดลงได้อีก และเพิ่มความไม่แน่นอนให้กับสภาพแวดล้อมของข้อมูลในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า
อ้างอิงรายงานข่าวดิจิทัลปี 2024 ของนิค นิวแมน รายงานว่า ในปี 2024 ที่ผ่านมาจากการสำรวจบันทึกผลกระทบของการ ‘รีเซ็ตแพลตฟอร์ม’ ของ TikTok, Instagram Reels และ YouTub มีการดำเนินการรีเซ็ตปรับเปลี่ยนการทำงานของแพลตฟอร์เพิ่มสูงขึ้น ซึ่งเกิดมาจากผู้บริโภคหันไปรับชมวิดีโอมากขึ้นและมีทางเลือกในการเข้าถึงแพลตฟอร์มที่หลากหลาย รวมไปถึงผู้บริโภคสามารถแยกแยะระหว่างเนื้อหาที่น่าเชื่อถือและไม่น่าเชื่อถือบนแพลตฟอร์มนั้น ๆ ได้ ซึ่งในการสำรวจครั้งนี้นิค ยังได้ทำการวิจัยเชิงคุณภาพเกี่ยวกับทัศนคติของผู้บริโภคที่มีต่อการใช้ AI ใน 3 ประเท ศคือ สหราชอาณาจักร สหรัฐอเมริกา และเม็กซิโก ซึ่งผลที่ได้คือ ผู้เผยแพร่หันมาใช้ AI มากขึ้นอย่างรวดเร็วเพื่อให้ธุรกิจมีประสิทธิภาพมากขึ้นและปรับแต่งเนื้อหาให้เหมาะกับแต่ละบุคคล แต่มีคำแนะนำสำหรับธุรกิจต้องดำเนินการใช้ AI ด้วยความระมัดระวังเนื่องจากโดยทั่วไปแล้ว สาธารณชนต้องการให้มนุษย์เป็นผู้ควบคุม AI ตลอดเวลา
ซึ่งการรีเซ็ตแพลตฟอร์มครั้งยิ่งใหญ่นี้กำลังดำเนินการอยู่ตลอดเวลาแพลตฟอร์ม เห็นได้จากรูปแบบต่าง ๆ ในชีวิตของเรามากมาย ไม่ว่าจะเป็นวิธีที่เราค้นหาและเผยแพร่ข้อมูล วิธีที่เราได้รับการโฆษณา วิธีที่เราใช้จ่ายเงิน วิธีที่เราแบ่งปันประสบการณ์ และล่าสุดวิธีที่เราบริโภคความบันเทิง แม้ว่าแพลตฟอร์มออนไลน์จะมอบความสะดวกสบายให้กับผู้บริโภคอย่างมาก และผู้โฆษณาก็แห่กันเข้ามาใช้แพลตฟอร์มเหล่านี้ แต่แพลตฟอร์มเหล่านี้ก็ยังได้เข้ามาเปลี่ยนแปลงรูปแบบธุรกิจสิ่งพิมพ์แบบดั้งเดิมอย่างลึกซึ้งอีกด้วย
สิ่งที่ได้กล่าวไปบ่งชี้ว่าขณะนี้เราอยู่ในช่วงเริ่มต้นของการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี ซึ่งกำลังนำคลื่นลูกใหม่ของนวัตกรรมมาสู่สภาพแวดล้อมของแพลตฟอร์ม และนำมาซึ่งความท้าทายสำหรับบริษัทเทคโนโลยีที่มีอยู่ ในอุตสาหกรรมข่าวและสำหรับสังคม แพลตฟอร์มต่าง ๆ ได้ปรับกลยุทธ์ตาม AI เชิงสร้างสรรค์ และยังต้องปรับตัวตามพฤติกรรมผู้บริโภคที่เปลี่ยนไป รวมถึงความกังวลด้านกฎระเบียบที่เพิ่มมากขึ้นเกี่ยวกับข้อมูลที่ผิดพลาดและปัญหาอื่นๆ โดยเฉพาะ Meta พยายามลดบทบาทของข่าวสารใน Facebook, Instagram และ Threads ที่มีการจำกัดการโปรโมตเนื้อหาทางการเมืองโดยใช้อัลกอริทึมของ AI เข้ามาช่วย นอกจากนี้ บริษัทยังลดการสนับสนุนอุตสาหกรรมข่าวสารไม่ต่ออายุข้อตกลงมูลค่าหลายล้านดอลลาร์และลบแท็บข่าวสารออกในหลายประเทศผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ซึ่งบางส่วนเกิดขึ้นมาระยะหนึ่งแล้ว
บทความหนังสือพิมพ์ อปท.นิวส์ : หนังสือพิมพ์รายปักษ์ ประจำตปลายดือน 16-31 ธ.ค. 67 เพื่อการปกครองส่วนท้องถิ่น เพื่อพัฒนาประเทศ สู่ความเข้มแข็งและมั่นคง. เรื่อง “ส่งท้ายปีกับการ ‘รีเซ็ตแพลตฟอร์ม’ ครั้งยิ่งใหญ่ของโลกออนไลน์” โดย อ.ดร.ต้นรัก ธวัชชัย สุขสีดา อาจารย์ ผู้ทรงคุณวุฒิและผู้เชี่ยวชาญการตลาดออนไลน์ดิจิทัล คอลัมนิสต์บทความหนังสือพิมพ์ อปท.นิวส์วิทยากรหลักสูตร PDPA คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล และที่ปรึกษาผู้ประกอบการยุคใหม่ ที่ปรึกษาผู้ประกอบการ SMEs อดีตกูรูที่ปรึกษาด้านดิจิทัล SCB Business Center ธนาคารไทยพาณิชย์
คลิก โหลดอ่านฉบับเต็มหนังสือพิมพ์ อปท.นิวส์ ฟรี คอลัมนีสต์ อ.ดร.ต้นรัก
