ปฏิวัติเกษตรกรรมด้วย IoT เทคโนโลยีอัจฉริยะเพื่อเกษตรกรยุคใหม่ 9.0 อย่างก้าวและยั่งยืน บทความหนังสือพิมพ์ อปท.นิวส์ รายปักษ์ วันที่ 16-31 มีนาคม 2568 โดยคอลัมนีสต์ อ.ดร.ต้นรัก ธวัชชัย สุขสีดา อาจารย์สอนด้านการตลาดออนไลน์ ผู้ทรงคุณวุฒิและผู้เชี่ยวชาญด้านการตลาดออนไลน์

ปฏิวัติเกษตรกรรมด้วย IoT เทคโนโลยีอัจฉริยะเพื่อเกษตรกรยุคใหม่ 9.0 อย่างก้าวและยั่งยืน บทความหนังสือพิมพ์ อปท.นิวส์ รายปักษ์ วันที่ 16-31 มีนาคม 2568 โดยคอลัมนีสต์ อ.ดร.ต้นรัก ธวัชชัย สุขสีดา อาจารย์สอนด้านการตลาดออนไลน์ ผู้ทรงคุณวุฒิและผู้เชี่ยวชาญด้านการตลาดออนไลน์

สวัสดีในยุคดิจิทัลที่เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทในทุกมิติของชีวิต ภาคเกษตรกรรมก็ไม่อาจหลีกเลี่ยงการเปลี่ยนแปลงนี้ได้ Internet of Things (IoT) หรือ อินเทอร์เน็ตของสรรพสิ่ง กำลังกลายเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยพลิกโฉมการทำเกษตรให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เกษตรกรรมแบบยั่งยืน ที่มุ่งเน้นการผลิตอาหารที่มีคุณภาพควบคู่ไปกับการดูแลรักษาสิ่งแวดล้อม

IoT คือเครือข่ายของอุปกรณ์ เซ็นเซอร์ ซอฟต์แวร์ และการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต ที่ทำงานร่วมกันเพื่อเก็บรวบรวม แลกเปลี่ยน และวิเคราะห์ข้อมูลแบบเรียลไทม์ ในภาคเกษตรกรรม IoT สามารถนำมาประยุกต์ใช้ได้อย่างหลากหลาย ตั้งแต่การตรวจสอบสภาพอากาศและดิน การจัดการน้ำ การเฝ้าระวังโรคและแมลงศัตรูพืช ไปจนถึงการควบคุมระบบต่างๆ ในฟาร์มจากระยะไกล

ทำไม IoT จึงสำคัญต่อเกษตรกรรมแบบยั่งยืน…?
1. เพิ่มประสิทธิภาพการผลิต: IoT ช่วยให้เกษตรกรสามารถเข้าถึงข้อมูลที่แม่นยำและทันท่วงที เพื่อการตัดสินใจที่ถูกต้องในการจัดการฟาร์ม ไม่ว่าจะเป็นการวางแผนการเพาะปลูก การให้น้ำ การใส่ปุ๋ย หรือการป้องกันกำจัดศัตรูพืช ทำให้สามารถใช้ทรัพยากรได้อย่างคุ้มค่าและเพิ่มผลผลิตต่อหน่วยพื้นที่ 

2. ลดต้นทุนการผลิต: การใช้เทคโนโลยี IoT ช่วยลดการสูญเสียทรัพยากร เช่น น้ำ ปุ๋ย และสารเคมีทางการเกษตร ทำให้ลดต้นทุนการผลิตโดยรวม และเพิ่มผลกำไรให้แก่เกษตรกร 

3. จัดการทรัพยากรอย่างยั่งยืน: IoT สนับสนุนการทำเกษตรแบบแม่นยำสูง (Precision Agriculture) ที่เน้นการใช้ทรัพยากรเท่าที่จำเป็น ลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม เช่น การลดการใช้น้ำและสารเคมีที่เกินความจำเป็น ลดปัญหามลพิษทางดินและน้ำ 

4. ปรับปรุงคุณภาพผลผลิต: การจัดการฟาร์มด้วยข้อมูล IoT ช่วยให้เกษตรกรสามารถควบคุมปัจจัยการผลิตต่างๆ ได้อย่างเหมาะสม ส่งผลให้ได้ผลผลิตที่มีคุณภาพสม่ำเสมอ ตรงตามความต้องการของตลาด และปลอดภัยต่อผู้บริโภค 

5. เพิ่มความสะดวกสบายและลดภาระงาน: ระบบอัตโนมัติและระบบควบคุมจากระยะไกลที่ขับเคลื่อนด้วย IoT ช่วยลดภาระงานของเกษตรกร ลดความเหนื่อยล้า และเพิ่มความสะดวกสบายในการจัดการฟาร์ม

ผมมีเครื่องมือและแอปพลิเคชันฟรีสำหรับเกษตรกร IoT เพื่อเกษตรกรรมที่ยั่งยืนมาแนะนำสำหรับชาวเกษตรกรยุคใหม่กันครับ ซึ่งมีเครื่องมือและแอปพลิเคชันฟรีมากมายที่ช่วยให้ทุกท่านสามารถเริ่มต้นใช้ประโยชน์จาก IoT ในการทำเกษตรกรรมได้ทันที โดยไม่ต้องลงทุนสูง และนี่คือตัวอย่างเครื่องมือและแอปพลิเคชันฟรีที่น่าสนใจ

กลุ่มที่ 1. เป็นแอปพลิเคชันเกี่ยวกับการพยากรณ์อากาศ ซึ่งสภาพอากาศเป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อการเกษตร การรู้สภาพอากาศล่วงหน้าช่วยให้เกษตรกรวางแผนกิจกรรมต่าง ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งผมขอแนะนำแอปพลิเคชันพยากรณ์อากาศฟรีที่แม่นยำและใช้งานง่าย เช่น แอปพลิเคชันทางการของกรมอุตุนิยมวิทยา (Thai Meteorological Department) ให้ข้อมูลพยากรณ์อากาศที่แม่นยำ ละเอียด และครอบคลุมทั่วประเทศไทย พร้อมข้อมูลเรดาร์ตรวจฝน และแผนที่อากาศ สามารถเข้าไปใช้งานได้ที่ www.tmd.go.th/en/service/applications และยังมีแอปพลิเคชันพยากรณ์อากาศ WeatherBug แอปพลิเคชันยอดนิยมระดับโลก ให้ข้อมูลพยากรณ์อากาศแบบเรียลไทม์ พร้อมเรดาร์ตรวจฝน แผนที่ลม และข้อมูลสภาพอากาศเฉพาะพื้นที่ ใช้งานได้ที่ www.weatherbug.com แถมด้วย AccuWeather อีกแอปพลิเคชันพยากรณ์อากาศที่ได้รับความนิยม ให้ข้อมูลที่ละเอียดและแม่นยำ พร้อมฟีเจอร์ RealFeel Temperature ที่ช่วยให้เข้าใจสภาพอากาศที่รู้สึกจริงได้ดียิ่งขึ้น เข้าไปใช้กันได้ที่ www.accuweather.com

กลุ่มที่ 2. แอปพลิเคชันข้อมูลการเกษตร ซึ่งการเข้าถึงข้อมูลทางการเกษตรที่ถูกต้องและทันสมัยเป็นสิ่งสำคัญ แอปพลิเคชันเหล่านี้รวบรวมข้อมูลที่เป็นประโยชน์สำหรับเกษตรกร เช่น รักบ้านเกิด.คอม (Rakbankerd.com) อปพลิเคชันและเว็บไซต์ที่รวบรวมข้อมูลข่าวสารทางการเกษตร ราคาพืชผล เทคนิคการเกษตร และบทความความรู้ต่าง ๆ และ Agri-Map แอปพลิเคชันจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ แสดงข้อมูลแผนที่การเกษตร ข้อมูลพื้นที่เพาะปลูก พืชเศรษฐกิจ และข้อมูลสถิติการเกษตรต่างๆ มีทั้ง Farmbook แอปพลิเคชันบันทึกข้อมูลการทำการเกษตร ช่วยเกษตรกรจดบันทึกกิจกรรมต่างๆ ในฟาร์ม วางแผนการผลิต และวิเคราะห์ต้นทุนและผลตอบแทน (บางฟีเจอร์อาจมีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติม แต่มีฟีเจอร์พื้นฐานฟรีให้ใช้งาน)

กลุ่มที่ 3. เครื่องมือตรวจสอบดินแบบง่าย เนื่องจากสุขภาพดินเป็นหัวใจสำคัญของการเกษตรแบบยั่งยืน การตรวจสอบดินอย่างสม่ำเสมอช่วยให้เกษตรกรทราบถึงสภาพดิน และปรับปรุงบำรุงดินได้อย่างเหมาะสม เครื่องมือตรวจสอบดินแบบง่ายที่เกษตรกรสามารถทำเองได้ เช่น แอปพลิเคชัน SoilWeb (SoilWeb App) เป็นแอปพลิเคชันที่ใช้ GPS ระบุตำแหน่ง และให้ข้อมูลแผนที่ดิน ข้อมูลชุดดิน และคุณสมบัติของดินในบริเวณนั้น ๆ (ข้อมูลอาจครอบคลุมเฉพาะบางพื้นที่ หรือต้องตรวจสอบความถูกต้องของข้อมูลในพื้นที่ของตนเอง)

ซึ่งจากเนื้อหาในบทความนี้ ผมอยากจะบอกว่าเทคโนโลยี IoT เป็นเพียงแค่เครื่องมือทางการเกษตรเท่านั้น เกษตรกรยังคงเป็นหัวใจสำคัญของการทำเกษตรกรรมแบบยั่งยืน การเรียนรู้และปรับตัวให้เข้ากับเทคโนโลยีใหม่ ๆ ควบคู่ไปกับการสั่งสมประสบการณ์และความรู้ในการทำเกษตร จะนำไปสู่ความสำเร็จและสร้างความยั่งยืนให้แก่ภาคเกษตรกรรมไทยได้อย่างแท้จริง บทความนี้เป็นเพียงจุดเริ่มต้นในการแนะนำ IoT สำหรับเกษตรกร ยังมีเครื่องมือและแอปพลิเคชันอื่น ๆ อีกมากมายที่รอให้ท่านค้นพบและนำมาประยุกต์ใช้ หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์และเป็นแรงบันดาลใจให้เกษตรกรไทยทุกท่านก้าวเข้าสู่ยุคเกษตรกรรม 9.0 อย่างก้าวหน้าด้วยความมั่นใจและยั่งยืนครับ
ภาพประกอบ jcomp freepik

บทความหนังสือพิมพ์ อปท.นิวส์ : หนังสือพิมพ์รายปักษ์ ประจำปลายดือน 15-31 มี.ค. 68 เพื่อการปกครองส่วนท้องถิ่น เพื่อพัฒนาประเทศ สู่ความเข้มแข็งและมั่นคง. เรื่อง  “ปฏิวัติเกษตรกรรมด้วย IoT เทคโนโลยีอัจฉริยะเพื่อเกษตรกรยุคใหม่ 9.0 อย่างก้าวและยั่งยืน” โดย อ.ดร.ต้นรัก ธวัชชัย สุขสีดา อาจารย์สอนด้านการตลาดออนไลน์ ผู้ทรงคุณวุฒิและผู้เชี่ยวชาญการตลาดออนไลน์ดิจิทัล คอลัมนิสต์บทความหนังสือพิมพ์ อปท.นิวส์วิทยากรหลักสูตร PDPA คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล และที่ปรึกษาผู้ประกอบการยุคใหม่ ที่ปรึกษาผู้ประกอบการ SMEs อดีตกูรูที่ปรึกษาด้านดิจิทัล SCB Business Center  ธนาคารไทยพาณิชย์และอดีตคณบดีฝ่ายสื่อสารและพัฒนาแบรนด์ คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์

คลิก โหลดอ่านฉบับเต็มหนังสือพิมพ์ อปท.นิวส์ ฟรี คอลัมนีสต์ อ.ดร.ต้นรัก